Bệnh Herpes sinh dục (Genital herpes simpler)

Bệnh herpes sinh dục: Lâm sàng chẩn đoán và điều trị herpes sinh dục. Thông tin Y khoa cập nhật dành cho Bác sỹ và Chuyên gia Y tế

– Bệnh herpes sinh dục là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến .

– Nguyên nhân gây bệnh là do virus Herpes simplex (HSV). HSV có 2 type HSV-1 và HSV-2, với herpes sinh dục gặp chủ yếu là do HSV-2.

– Bệnh lây truyền qua quan hệ tình dục đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Hầu hết những người bị nhiễm virus không có triệu chứng và ngay cả không có triệu chứng họ vẫn có thể lây bệnh cho bạn tình của mình .

1. LÂM SÀNG

Nhiễm HSV sơ phát

– Thời gian ủ bệnh: 3-5 ngày .

– Tiền triệu: ngứa, dấm dứt tại chỗ .

– Toàn phát : Tổn thương cơ bản là mụn nước trên nền dát đỏ, mụn nước bằng đầu đinh ghim căng tròn bên trong chứa dịch vàng hoặc trong suốt, thường đứng thành cụm từ 2-10 mụn nước. Có khi các mụn nước liên kết với nhau thành bọng nước nhỏ. Các mụn nước, bọng nước sắp xếp thành hình vòng cung, sau vài ngày mụn nước, bọng nước vỡ để lại các vết trợt hình đa cung .

– Triệu chứng toàn thân: có thể sốt, mệt mỏi, chán ăn, hạch lân cận sưng to, đau.

(ảnh)

Nhiễm HSV tái phát

– Sau khi nhiễm virus sơ phát, các triệu chứng bệnh khỏi, bệnh nhân có thể không có biểu hiện lâm sàng nào trong suốt cuộc đời. Tái phát thường gặp với HSV-2 hơn là HSV-1 .

– Các yếu tố gây tái phát gồm: sang chấn nhẹ, các bệnh nhiễm trùng khác, viêm đường bộ hấp trên, tia tử ngoại, các phẫu thuật, một số phụ nữ tái phát liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, stress . . . Tuy nhiên, nhiều trường hợp không tìm thấy lý do.

– Triệu chứng lâm sàng thường nhẹ hơn, các thương tổn da có mụn nước nhỏ hơn, nhanh khỏi hơn, hầu như không có triệu chứng toàn thân. Vị trí thương tổn thường ở vị trí nguyên phát, nhưng có thể ở bất kỳ vùng da, niêm mạc nào trên cơ thể .

(Ảnh)

2. CẬN LÂM SÀNG

– Test nhanh

– PCR có độ nhạy, độ đặc hiệu cao nhất

– Xét nghiệm tế bào Tzanck thầy tế bào da

– Kính hiển vi điện tử phát hiện virus nhân khổng lồ, tế bào gai lệch hình

– Miễn dịch huỳnh quang

– Nuôi cấy virus

– Xét nghiệm huyết thanh ELISA tìm kháng thể kháng HSV

3. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT

– Zona, chốc bọng nước, Duhring-Brocq .

– Các loét sinh dục khác: hạ cam, giang mai, vết loét sang chấn vùng sinh dục, săng ghẻ, Pemphigus, Behce, loét áp sinh dục, loét ung thư.

4. ĐIỀU TRỊ HERPES SINH DỤC

4.1. Herpes sinh dục nguyên phát

– Bệnh thường kéo dài vì thời gian điều trị kéo dài hơn (5-10 ngày), điều trị có thể dài hơn nếu tổn thương không lành sau 10 ngày. Điều trị thuốc toàn thân chỉ định trong 5 ngày đầu bị bệnh, thuốc bôi acyclovir hiệu quả kém.

– Chọn một trong các phác đồ sau theo hướng dẫn châu Âu 2017:

+ Acyclovir uống 400 mg x 3 lần/ngày trong 5-10 ngày

+ Acyclovir uống 200mg x 3 lần/ngày trong 5-10 ngày

+ Valacyclovir uống 500mg x 2 lần/ngày trong 5-10 ngày

+ Famciclovir uống 250mg x 3 lần/ngày trong 5-10 ngày

– Phối hợp tê tại chỗ như lidocain dạng gel hoặc mỡ, tắm nuớc muối sinh lý

4.2. Herpes sinh dục tái phát

– Thời gian bị bệnh và mức độ bệnh nhẹ hơn vì thế thời gian điều trị ngắn hơn, nên dùng trong vòng 24 giờ khi xuất hiện triệu. Chọn một trong 2 cách sau

– Phác đồ ngắn ngày:

+ Acyclovir uống 800mg x 3 lần/ ngày trong 2 ngày hoặc

+ Famciclovir 1g x 2 lần/ngày trong 1 ngày hoặc

+ Valaciclovir 500mg x 2 lần/ngày trong 3 ngày

– Phác đồ dài ngày 3-5 ngày :

+ Acyclovir uống 400mg x 3 lần/ngày hoặc

+ Acyclovir uổng 200mg x 5 lần/ngày hoặc

+ Valacyclovir uống 500mg x 3 lần/ngày hoặc

+ Famciclovir uống 125mg x 2 lần/ngày

4.3. Điều trị dự phòng

– Chỉ định với những bệnh nhân tái ≥ 6 đợt/năm. Thời gian điều trị ít nhất 1 năm .

– Phác đồ ưu tiên:

+ Acyclovir 400mg x 2 lần/ngày (cho tất cả bệnh nhân tái ≥ 6 đợt/năm) hoặc

+ Valaciclovir 500mg hàng ngày nếu tái phát ≤10 đợt/năm hoặc

+ Valaciclovir 1g hàng ngày nếu tái phát >10 đợt/năm .

– Nếu thất bại với phác đồ ưu tiên :

+ Acyclovir 400mg x 3 lần/ngày hoặc

+ Acyclovir 200mg x 4 lần/ngày hoặc

+ Valaciclovir 250mg x 2 lần/ngày hoặc

+ Valaciclovir 500mg x 2 lần/ngày .

4.4. Điều trị trên đối tượng đặc biệt

– HIV: liều tấn công gấp 2-3 lần liều chuẩn trong herpes nguyên phát, thời gian điều trị 10 ngày .

– Phụ nữ có thai: nguy cơ gây herpes sơ sinh cao nên cần có phác đồ điều trị dự phòng .

– Herpes nguyên phát trong 2 quý đầu tiên : uống như liều chuẩn ở trên, từ tuần thứ 36 uống acyclovir 400mg x 3 lần/ngày đến khi sinh. Với bà mẹ bị HIV điều trị dự phòng từ tuần thứ 32. Herpes nguyên phát trong quý cuối acyclovir 400mg x 3 lần/ngày đến khi sinh.

+ Herpes tái phát trong 2 quý đầu (bệnh thường nhẹ, cân nhắc điều trị tấn công), đợi đến tuần 36 uống dự phòng. Tái phát trong quý cuối uống liều tấn công như trên, dự phòng từ tuần 36 .

+ Trong lúc đẻ không có tổn thương herpes có thể để được bằng đường dưới .

– Bạn tình: không có khuyến cáo cụ thể, tuy nhiên cần tránh quan hệ tình dục thô bạo (quan hệ tình dục chảy máu dễ lây nhiễm), dùng bao cao su trong lúc bạn tình bị bệnh .

Herpes sinh dục còn con được gọi dưới một số thuật ngữ khác: Mụn rộp sinh dục, héc pet sinh dục